کتاب «صفاریان و ساختار قدرت در سیستان» نوشته ناصر تکمیلهمایون اثری تحلیلی و پژوهشی است که به بررسی چگونگی شکلگیری، تثبیت و گسترش قدرت خاندان صفاری در منطقه سیستان میپردازد. نویسنده در این کتاب، نگاهی جامعهشناختی و تاریخی به حکومت صفاریان دارد و عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگیای را بررسی میکند که باعث برآمدن شخصیتی مانند یعقوب لیث صفاری از میان طبقات پایین جامعه (نعلبندان و آهنگران) شده است.
او همچنین به ساختارهای قدرت، نحوه ارتباط مردم با حاکمان، نقش مذهب، و وضعیت نظامی و اقتصادی سیستان در آن دوران پرداخته و نشان میدهد که چگونه یک نیروی محلی توانست در برابر خلافت عباسی قد علم کند. این کتاب نگاهی فراتر از تاریخنگاری سنتی دارد و تلاش میکند تا فرایندهای اجتماعی پشت وقایع تاریخی را روشن کند.
ناصر تکمیلهمایون (۱۳۱۵–۱۴۰۱) از جامعهشناسان و تاریخنگاران برجسته معاصر ایران بود. او دارای دو دکتری در رشتههای تاریخ و جامعهشناسی از دانشگاه سوربن فرانسه بود و سالها در پژوهشگاه علوم انسانی به پژوهش و تدریس پرداخت. تکمیلهمایون در آثارش با نگاهی میانرشتهای به تاریخ اجتماعی و ساختار قدرت در ایران پرداخت. از آثار مهم او میتوان به «تاریخ ایران در یک نگاه»، «آموزش و پرورش در ایران» و «صفاریان و ساختار قدرت در سیستان» اشاره کرد. او در آبان ۱۴۰۱ درگذشت و در زادگاهش قزوین به خاک سپرده شد.
دیدگاه خود را بنویسید